Efektywność energetyczna budynku – definicja, audyt, poprawa [Praktyczny poradnik 2025]

Czy wiesz, że przez nieszczelne okna i drzwi możesz stracić nawet 30% ciepła z budynku? Efektywność energetyczna to kluczowy czynnik wpływający na komfort mieszkania, wysokość rachunków za ogrzewanie oraz ekologię. W dobie rosnących kosztów energii coraz więcej osób poszukuje sposobów na ograniczenie strat ciepła i poprawę izolacyjności budynków. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest efektywność energetyczna, jak ją sprawdzić oraz jakie działania podjąć, aby poprawić bilans energetyczny budynku. Podpowiemy również, jakie okna i drzwi wybrać, aby uzyskać jak najlepsze wyniki.

Co to jest efektywność energetyczna?

Efektywność energetyczna to stopień przygotowania budynku do minimalizowania zużycia energii przy zachowaniu optymalnych warunków użytkowania. Oznacza to, że im bardziej energooszczędny budynek, tym mniej energii potrzeba do jego ogrzewania zimą i chłodzenia latem. Kluczowymi czynnikami wpływającymi na efektywność energetyczną są:

  • Izolacja termiczna – jakość i grubość ocieplenia ścian, dachów oraz fundamentów, a także parametr cieplny stolarki.
  • Szczelność stolarki okiennej i drzwiowej – nieszczelne okna i drzwi powodują duże straty ciepła.
  • Sprawność systemów grzewczych i wentylacyjnych – stare kotły i nieefektywna wentylacja mogą znacząco podnosić zużycie energii.

Zrozumienie, jak działa efektywność energetyczna, pozwala na lepsze zarządzanie kosztami eksploatacji budynku oraz dbałość o środowisko naturalne.

Przeczytaj także: Jak poprawić efektywność energetyczną domu? Kompleksowy przewodnik

Dlaczego warto dbać o efektywność energetyczną?

Temat efektywności energetycznej budynków to nie tylko modne hasło – to realne korzyści, które odczuwamy na co dzień. Jednym z najważniejszych powodów, dla których warto zadbać o optymalne zużycie energii, są zdecydowanie niższe rachunki. Szacuje się, że dzięki kompleksowej termomodernizacji budynku – takiej jak wymiana okien, ocieplenie ścian i modernizacja źródła ciepła – można zmniejszyć koszty ogrzewania nawet o 30–50% rocznie. W praktyce oznacza to oszczędność sięgającą nawet 2000–4000 zł rocznie w przeciętnym domu jednorodzinnym.

Kolejnym niezwykle istotnym aspektem jest ochrona środowiska. Poprawiając efektywność energetyczną, znacząco ograniczamy emisję szkodliwych gazów cieplarnianych. Dla zobrazowania: każda zaoszczędzona 1 MWh energii to około 800 kg mniej dwutlenku węgla wyemitowanego do atmosfery. W skali całego roku, nawet niewielkie działania podejmowane w jednym domu mogą przyczynić się do znaczącego zmniejszenia śladu węglowego.

Warto również zwrócić uwagę na komfort cieplny w budynkach. Dobrze ocieplony dom i nowoczesne systemy ogrzewania oraz wentylacji, pozwalają utrzymać stabilną, przyjemną temperaturę bez niepotrzebnych strat energii i bez konieczności ponoszenia wysokich kosztów.

Dbanie o efektywność energetyczną przekłada się także na wzrost wartości nieruchomości. Budynki o niskim zapotrzebowaniu na energię są coraz bardziej cenione przez kupujących i inwestorów – zarówno ze względu na niższe koszty eksploatacji, jak i większą troskę o środowisko, co staje się ważnym czynnikiem wyboru.

Wreszcie – dbałość o efektywność energetyczną to inwestycja w przyszłość. To sposób na pozostawienie kolejnych pokoleniom lepszego świata – czystszego powietrza, stabilniejszego klimatu i większej dostępności zasobów naturalnych. Każda decyzja, którą podejmujemy dziś – od wyboru energooszczędnych okien po montaż paneli słonecznych – ma wpływ nie tylko na nasze finanse, ale również na losy naszej planety i jakość życia przyszłych pokoleń.

Świadectwo charakterystyki energetycznej – co to jest i kiedy jest wymagane?

Świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument, który określa zapotrzebowanie budynku na energię niezbędną do jego użytkowania – głównie na ogrzewanie, wentylację, przygotowanie ciepłej wody użytkowej oraz chłodzenie. Dokument ten umożliwia szybkie porównanie efektywności energetycznej różnych nieruchomości i wskazuje, ile energii potrzeba do zapewnienia komfortu użytkowego w danym budynku.

Od 28 kwietnia 2023 roku w Polsce posiadanie świadectw efektywności energetycznej jest obowiązkowe przy sprzedaży lub wynajmie budynków i lokali mieszkalnych. Oznacza to, że zarówno właściciel nieruchomości, jak i pośrednik nieruchomości, musi zapewnić dostęp do aktualnego świadectwa już na etapie prezentacji oferty.

Świadectwo charakterystyki energetycznej jest ściśle powiązane z efektywnością energetyczną budynku – zawiera kluczowe dane, takie jak wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię (EP), który pokazuje, jak bardzo budynek jest energochłonny. Budynki o wysokiej efektywności energetycznej osiągają niższe wskaźniki EP, co przekłada się na niższe rachunki za energię oraz większą atrakcyjność na rynku nieruchomości.

Warto pamiętać, że ważność świadectwa wynosi 10 lat, o ile w tym czasie nie dokonano istotnych zmian wpływających na charakterystykę energetyczną budynku (np. wymiana systemu grzewczego, termomodernizacja).

Jak przeprowadzić audyt efektywności energetycznej budynku?

Najlepszym sposobem na ocenę efektywności energetycznej budynku jest audyt efektywności energetycznej. Jest to profesjonalna analiza, która określa, ile energii zużywa budynek oraz jakie rozwiązania mogą poprawić jego efektywność. Wykonanie audytu efektywności energetycznej obejmuje:

  • Analizę termowizyjną – badanie kamerą termowizyjną ujawnia miejsca największych strat ciepła.
  • Obliczenia zużycia energii – uwzględniające aktualny stan techniczny budynku i systemu grzewczego.
  • Rekomendacje dotyczące termomodernizacji – wskazanie najbardziej efektywnych sposobów poprawy izolacyjności.

Warto dodać, że od 2025 roku przeprowadzenie audytu energetycznego jest wymagane przy ubieganiu się o dofinansowanie w ramach programu Czyste Powietrze. Oznacza to, że osoby planujące termomodernizację mogą skorzystać z rządowych dotacji, ale muszą spełnić określone kryteria.

Jak poprawić efektywność energetyczną budynku?

Jeśli wyniki audytu wykazały duże straty energii, warto wdrożyć działania zwiększające efektywność energetyczną budynku. Wśród nich możemy wymienić:

1. Termomodernizacja – ocieplenie ścian, dachu i stropu

Ocieplenie przegród zewnętrznych, takich jak ściany, dachy czy stropy, to jedno z najbardziej skutecznych działań poprawiających efektywność energetyczną. Prawidłowo wykonana izolacja może zmniejszyć zapotrzebowanie na energię cieplną nawet o 30–40%. Przykładowo, odpowiednio ocieplony dach to zmniejszenie oszczędności energii aż o 15–20%, co przekłada się na znaczną redukcję kosztów ogrzewania.

2. Wymiana okien, drzwi i bram garażowych

Nieszczelna stolarka okienna i drzwiowa to częsty problem w starszych budynkach, przez który ucieka nawet 25% ciepła. Inwestując w nowoczesne, energooszczędne okna i drzwi o wysokiej klasie szczelności i odpowiednim współczynniku przenikania ciepła (Uw), można znacząco zmniejszyć straty energetyczne. Dodatkowo wymiana bramy garażowej, zwłaszcza w domach z garażem połączonym z częścią mieszkalną, pozwala utrzymać wyższą temperaturę w pomieszczeniach przylegających do garażu.

3. Modernizacja źródeł ciepła i wentylacji

Przestarzałe systemy grzewcze i wentylacyjne generują wysokie koszty eksploatacji. Wymiana starego pieca na nowoczesny kocioł kondensacyjny lub pompę ciepła pozwala zmniejszyć zużycie paliwa nawet o 20–30%. Z kolei zastosowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (rekuperacji) umożliwia odzyskanie do 90% energii z powietrza usuwanego z budynku, co dodatkowo poprawia komfort cieplny i jakość powietrza w pomieszczeniach.

4. Wymiana urządzeń na energooszczędne 

Kolejnym krokiem do poprawy efektywności jest wymiana starych urządzeń codziennego użytku na nowe modele o wysokiej klasie energetycznej (A, A+). Nowoczesne lodówki, pralki czy telewizory mogą zużywać nawet o 40–60% mniej energii niż ich starsze odpowiedniki. Również zamiana tradycyjnych żarówek na oświetlenie LED przynosi wymierne efekty – żarówki LED zużywają do 80% mniej prądu i mają kilkukrotnie dłuższą żywotność.

Każde z tych działań przekłada się na obniżenie kosztów ogrzewania oraz poprawę komfortu użytkowania budynku.

Jak okna wpływają na efektywność energetyczną?

Jednym z najważniejszych elementów wpływających na izolacyjność budynku są okna. To przez nie może uciekać nawet 20-30% ciepła, dlatego wybór odpowiednich modeli ma kluczowe znaczenie.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze okien?

  1. Współczynnik przenikania ciepła (Uw) – im niższa wartość, tym lepiej. Nowoczesne okna powinny mieć Uw poniżej 0,9 W/m²K.
  2. Pakiety szybowe – najlepszą izolację zapewniają okna trzyszybowe z powłoką niskoemisyjną i wypełnieniem gazem szlachetnym (np. argonem). Przeczytaj więcej o oknach dwu- i trzyszybowych: Okna dwuszybowe czy trzyszybowe? Różnice, zalety i kluczowe parametry techniczne.
  3. Profil ramy – wielokomorowe profile z dodatkowymi uszczelkami zwiększają izolacyjność termiczną.

Jakie okna wybrać?

Firma Komsta oferuje szeroką gamę okien energooszczędnych, które spełniają najwyższe standardy termoizolacyjne. Wśród polecanych modeli warto wyróżnić:

  • Aluplast Neo - łączący wysokie parametry techniczne oraz minimalistyczny design
  • Veka Softline 82MD i 76 - charakteryzujące się balansem w każdym calu 
  • Decco Econoline - profil o wysokiej izolacyjności termicznej i atrakcyjnej cenie
  • Gealan Estima - profil łączący wszystkie zalety okien PVC z nowoczesną technologią 

Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii, okna te nie tylko poprawiają efektywność energetyczną budynku, ale także zwiększają komfort cieplny mieszkańców.

Przeczytaj również: Okna dla domu pasywnego i energooszczędnego

Jak drzwi wpływają na efektywność energetyczną?

Drzwi zewnętrzne, podobnie jak okna, odgrywają kluczową rolę w izolacyjności budynku. Przez źle dobrane lub nieszczelne drzwi może uciekać nawet 10-15% ciepła, co znacząco zwiększa koszty ogrzewania i obniża komfort cieplny wewnątrz pomieszczeń. Dlatego wybór odpowiednich drzwi do budynku energooszczędnego ma ogromne znaczenie.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze drzwi?

  • Współczynnik przenikania ciepła (Ud) – im niższy, tym lepiej. W nowoczesnych budynkach energooszczędnych warto wybierać drzwi o Ud poniżej 1,0 W/m²K.
  • Konstrukcja skrzydła – drzwi powinny mieć solidną budowę, najlepiej z dodatkową warstwą termoizolacyjną (np. z pianki poliuretanowej lub wełny mineralnej).
  • System uszczelek – minimum dwie lub trzy uszczelki na obwodzie drzwi skutecznie minimalizują straty ciepła i chronią przed przewiewami.
  • Ościeżnica i próg – dobrze izolowana ościeżnica i ciepły próg zapobiegają powstawaniu mostków termicznych przy podłodze, gdzie często dochodzi do największych strat energii.

Jakie drzwi wybrać?

Firma Komsta oferuje szeroki wybór drzwi energooszczędnych, które spełniają najwyższe standardy izolacyjności cieplnej i bezpieczeństwa. Wśród polecanych modeli warto wyróżnić:

  • Veka Softline 82 – system drzwi PVC o wysokiej energooszczędności, doskonałych parametrach termoizolacyjnych oraz nowoczesnym designie.
  • Aliplast Star – aluminiowy system drzwiowy klasy premium, zaprojektowany z myślą o budownictwie energooszczędnym i pasywnym, oferujący wysoką izolacyjność i trwałość.
  • Aluprof MB-104 Passive – system drzwi aluminiowych z certyfikatem Passive House, gwarantujący najlepsze właściwości termoizolacyjne dostępne na rynku.
  • Model K2000 Passiv – drzwi stalowe klasy premium z wypełnieniem z piany poliuretanowej i podwójną uszczelką, zapewniające wyjątkową ochronę cieplną, akustyczną i antywłamaniową.

To także może Cię zainteresować: Drzwi pasywne - Wszystko, co musisz wiedzieć!

Inne czynniki wpływające na efektywność energetyczną budynku

Efektywność energetyczna budynku zależy nie tylko od jakości izolacji czy nowoczesnych okien. Coraz większe znaczenie mają także rozwiązania technologiczne, które dążą do uzyskania oszczędności energii i optymalizacji jej zużycia na co dzień. Wśród najważniejszych warto wymienić:

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła (rekuperacja)

Wentylacja mechaniczna z rekuperacją umożliwia stałą wymianę powietrza w budynku bez konieczności jego intensywnego ogrzewania zimą czy chłodzenia latem. System rekuperacji odzyskuje ciepło z powietrza usuwanego na zewnątrz i wykorzystuje je do podgrzewania świeżego powietrza nawiewanego do wnętrza. Dzięki temu możliwe jest znaczące ograniczenie strat ciepła związanych z wentylacją – nawet o 80% w porównaniu do tradycyjnych systemów grawitacyjnych.

Fotowoltaika i magazyny energii

Instalacja paneli fotowoltaicznych pozwala na samodzielną produkcję energii elektrycznej z odnawialnych źródeł. Dzięki temu budynek staje się mniej zależny od zewnętrznych dostawców energii, a jego bilans energetyczny ulega poprawie. Dodatkowym elementem zwiększającym efektywność jest zastosowanie magazynów energii, które pozwalają na gromadzenie nadwyżek wyprodukowanej energii i jej wykorzystanie w godzinach, gdy produkcja jest niższa lub nie ma jej wcale.

Inteligentne systemy zarządzania energią (Smart Home)

Technologie Smart Home pozwalają na precyzyjne zarządzanie zużyciem energii w budynku. Inteligentne termostaty, czujniki ruchu, automatyczne rolety czy systemy zarządzające oświetleniem i ogrzewaniem, dostosowują pracę urządzeń do aktualnych potrzeb mieszkańców. Dzięki temu możliwe jest unikanie niepotrzebnych strat energii i utrzymanie komfortu użytkowania przy minimalnym zużyciu prądu i ciepła.

Wsparcie finansowe dla poprawy efektywności energetycznej

Modernizacja budynku pod kątem poprawy efektywności energetycznej może być kosztowna, ale dzięki szerokiej gamie dostępnych programów wsparcia finansowego – zarówno krajowych, jak i regionalnych – inwestycja ta staje się zdecydowanie bardziej dostępna. Oto najważniejsze możliwości dofinansowania:

Czyste Powietrze – kompleksowe wsparcie dla osób fizycznych

Program „Czyste Powietrze” skierowany jest do właścicieli lub współwłaścicieli domów jednorodzinnych oraz wydzielonych lokali mieszkalnych z własną księgą wieczystą. Jego głównym celem jest poprawa efektywności energetycznej i zmniejszenie emisji zanieczyszczeń poprzez:

  • wymianę starych, nieefektywnych źródeł ciepła,
  • przeprowadzenie prac termomodernizacyjnych,
  • instalację odnawialnych źródeł energii (np. fotowoltaiki).

Wysokość wsparcia:

  • Dotacje do 66 tys. zł (przy podstawowym poziomie dofinansowania).
  • Dotacje do 99 tys. zł (dla osób o niższych dochodach przy kompleksowej termomodernizacji).
  • Wsparcie zależne od dochodów gospodarstwa domowego.

Ważne: Audyt energetyczny jest obowiązkowy przy ubieganiu się o najwyższy poziom dotacji.

Więcej o tym programie przeczytasz tutaj: Czyste Powietrze 2025: Kluczowe zmiany w programie i ich wpływ na inwestycje w okna i drzwi

Stop Smog – dla osób zagrożonych ubóstwem energetycznym

Program „Stop Smog” dedykowany jest osobom zamieszkującym gminy objęte uchwałami antysmogowymi, których nie stać na samodzielną termomodernizację.

Zakres wsparcia obejmuje:

  • kompleksową modernizację energetyczną budynków,
  • wymianę źródeł ciepła,
  • działania zmniejszające emisję zanieczyszczeń.

Wysokość wsparcia:

  • Nawet do 100% kosztów kwalifikowalnych, finansowanych przez jednostkę samorządu terytorialnego lub WFOŚiGW.
  • Program adresowany jest do osób o niskich dochodach (kryteria dochodowe ustala gmina).

Premia termomodernizacyjna – dla spółdzielni, wspólnot, JST

Premia termomodernizacyjna to dopłata do kredytu zaciągniętego na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Program jest prowadzony przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK).

Beneficjenci:

  • Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe
  • Jednostki samorządu terytorialnego (JST)
  • Towarzystwa Budownictwa Społecznego (TBS)
  • Właściciele domów jednorodzinnych.

Wysokość wsparcia:

  • Dopłata do spłaty kredytu w wysokości do 41% kosztów przedsięwzięcia (przy uwzględnieniu montażu OZE).

Ważne: Aby otrzymać premię, konieczne jest przeprowadzenie audytu energetycznego przed rozpoczęciem inwestycji.

Ulga termomodernizacyjna – korzyść podatkowa dla właścicieli domów

Ulga termomodernizacyjna daje możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków poniesionych na:

  • ocieplenie budynku,
  • wymianę stolarki okiennej i drzwiowej,
  • modernizację systemu grzewczego,
  • instalację OZE (np. panele fotowoltaiczne).

Wysokość wsparcia:

  • Maksymalna kwota odliczenia to 53 tys. zł na jednego podatnika.
  • Możliwość łączenia z dotacją (np. z programu „Czyste Powietrze”), pod warunkiem odliczenia tylko wydatków niepokrytych dotacją.

Program Dla kogo Zakres wsparcia Wysokość wsparcia Uwagi
Czyste Powietrze Właściciele/współwłaściciele domów jednorodzinnych i lokali mieszkalnych Wymiana źródeł ciepła, termomodernizacja, instalacja OZE Do 66 tys. zł lub 99 tys. zł (w zależności od dochodów) Audyt energetyczny obowiązkowy przy najwyższym poziomie dotacji
Stop Smog Osoby zagrożone ubóstwem energetycznym w gminach z uchwałą antysmogową Kompleksowa modernizacja energetyczna, wymiana źródeł ciepła Do 100% kosztów kwalifikowalnych Kryteria dochodowe ustala gmina
Premia termomodernizacyjna Spółdzielnie, wspólnoty, JST, TBS, właściciele domów jednorodzinnych Dopłata do kredytu na przedsięwzięcie termomodernizacyjne Dopłata do 41% kosztów przedsięwzięcia Wymagany audyt energetyczny przed inwestycją
Ulga termomodernizacyjna Właściciele domów jednorodzinnych Odliczenie wydatków na ocieplenie, wymianę stolarki, modernizację systemu grzewczego, instalację OZE Odliczenie do 53 tys. zł od podstawy opodatkowania Można łączyć z dotacjami, odliczając tylko wydatki niepokryte dotacją

Podsumowanie

Efektywność energetyczna budynku to kluczowy aspekt wpływający na koszty eksploatacji, komfort mieszkania oraz ochronę środowiska. Można ją poprawić poprzez termomodernizację obejmującą ocieplenie budynku, modernizację systemu grzewczego oraz wymianę okien i drzwi na nowoczesne, energooszczędne modele. Wszystkie tego typu działania mają na celu zmniejszenie zużycia energii budynku.

Charakterystyka energetyczna budynku to zbiór danych i wskaźników energetycznych budynku lub jej części, która określa zapotrzebowanie na energię potrzebną do ich użytkowania zgodnego z przeznaczeniem.

Audyt energetyczny to analiza efektywności zrealizowanych lub planowanych modernizacji, zakończona raportem. Wykonanie audytu efektywności energetycznej pozwala na dokładne określenie miejsc strat ciepła i zaplanowanie optymalnych działań naprawczych. 

Warto pamiętać, że inwestycja w efektywność energetyczną to nie tylko oszczędności, ale także możliwość skorzystania z rządowych dotacji, np. w ramach programu Czyste Powietrze czy ulgi termomodernizacyjnej.

Zadbaj o efektywność energetyczną swojego domu i ciesz się ciepłem bez nadmiernych kosztów! A jeśli masz jakieś pytania, skontaktuj się z nami, a nasi doradcy z chęcią Ci pomogą!

ul. Nasienna 2, 44-120 Pyskowice
Godziny otwarcia salonu:
Pn-Pt: 8:00-17:00
Sobota: 8:00-12:00
Niedziela: nieczynne
Copyright © 2024 Komsta | Zaufane okna i drzwi